Επιταχύνεται η ανθρώπινη εξέλιξη

Η εξέλιξη του ανθρώπινου είδους εξακολουθεί να υφίσταται, καθώς τα γονίδια συνεχίζουν να αντιδρούν στις γρήγορες αλλαγές του κόσμου γύρω μας. Στην πραγματικότητα, οι πιέσεις της σύγχρονης ζωής μπορεί να επιταχύνουν το ρυθμό της ανθρώπινης εξέλιξης, σύμφωνα με κάποιους ανθρωπολόγους.
Η άποψη αυτή έρχεται σε αντίθεση με την επικρατούσα τον 20ο αιώνα θεωρία που θέλει τη σύγχρονη ιατρική, τα αντιβιοτικά, την καλύτερη διατροφή και άλλες εξελίξεις να προστατεύουν τους ανθρώπους από την «ανάγκη» εξέλιξης του είδους.
Σήμερα, η ιδέα ότι «η ανθρώπινη εξέλιξη είναι μια συνεχιζόμενη διαδικασία, ευρέως αποδεκτή μεταξύ των ανθρωπολόγων», δήλωσε ο Ρόμπερτ Βάλντ Σούσμαν, εκδότης της ετήσιας έκδοσης Physical Anthropology του πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον. Επίσης, είναι γενικά αποδεκτό, προσθέτει, ότι τα γονίδια μας θα αλλάξουν τόσο ώστε να δημιουργήσουν ένα νέο ανθρώπινο είδος, που δε θα μπορεί να διασταυρωθεί με το δικό μας, τον Homo Sapiens.Το επίμαχο θέμα της «συνεχιζόμενης εξέλιξης» απασχόλησε ιδιαίτερα στο πρόσφατο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Ένωσης Φυσικών Ανθρωπολόγων στο Σικάγο των ΗΠΑ. Είναι ταυτόχρονα το θέμα του βιβλίου «Η έκρηξη 10.000 ετών» των ανθρωπολόγων Χένρι Χάρπεντινγκ και Γκρέγκορι Κόχραν του πανεπιστημίου της Γιούτα. «Για το μεγαλύτερο μέρος του περασμένου αιώνα, η επικρατούσα αντίληψη ήταν ότι η εξέλιξη έχει σταματήσει» εξηγεί ο Χάρπεντινγκ. «Προφανώς, ήταν λάθος».
Οι δύο επιστήμονες διατείνονται ότι η «ανθρώπινη εξέλιξη έχει επιταχυνθεί τα τελευταία 10.000 χρόνια, αντί να επιβραδυνθεί ή σταματήσει. Ο ρυθμός της μάλιστα είναι τόσο γρήγορος που το ανθρώπινο είδος υπέστη τις πιο έντονες αλλαγές στο σώμα και το μυαλό σε όλη την καταγεγραμμένη ιστορία του».
Εξελικτικές αλλαγές πραγματοποιούνται όταν τυχαίες μεταλλάξεις ή βλάβες στο DNA από παράγοντες όπως η ραδιενέργεια, τα τοξικά χημικά ή το κάπνισμα δημιουργούν νέες ποικιλίες γονιδίων. Κάποιες από αυτές τις γονιδιακές αλλαγές είναι επιβλαβής, οι περισσότερες δεν έχουν καμία επίπτωση, ενώ λίγες παρέχουν πλεονεκτήματα που κληρονομούνται στις επόμενες γενιές. Αν μάλιστα είναι και ιδιαίτερα αποτελεσματικές, εξαπλώνονται σε όλο τον πληθυσμό.«Κάθε γονιδιακή παραλλαγή που αυξάνει την πιθανότητα να κάνεις πολλά παιδιά και νωρίς, θα πρέπει να έχει πλεονέκτημα» αναφέρει ο Κόχραν. Αυτή είναι η διαδικασία της «φυσικής επιλογής», που ο Δαρβίνος διατύπωσε πριν από 150 χρόνια και εξακολουθεί να αποτελεί την καρδιά την σύγχρονης εξελικτικής θεωρίας.Για παράδειγμα, μια μικρή γονιδιακή αλλαγή στο χρώμα του δέρματος έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του λευκού δέρματος των ανθρώπων που μετανάστευσαν στην Ευρώπη από την Αφρική. Εκείνοι που έμειναν εκεί διατήρησαν το σκούρο χρώμα ώστε να προστατεύονται από τις υπεριώδεις ακτίνες του έντονου ήλιου της Αφρικής. Αντίθετα, το λευκό δέρμα των Ευρωπαίων τους βοήθησε να παράγουν βιταμίνη D, ουσία απαραίτητη στην ανάπτυξη του σκελετού.Παρά τις σύγχρονες ιατρικές και τεχνολογικές εξελίξεις, οι πιέσεις που οδηγούν στην εξέλιξη με τη φυσική επιλογή εξακολουθούν να υφίστανται. Μάλιστα, ο Χάρπεντινγκ πιστεύει ότι οι διαστάσεις επιδημίας που έχει λάβει ο ιός HIV στους αφρικανικούς πληθυσμούς, θα έχει ως αποτέλεσμα γονιδιακές παραλλαγές που θα προστατεύουν από τον ιό. Στην ερώτηση του πόσα γονίδια εξελίσσονται αυτή τη στιγμή, απάντησε «πολλά, τουλάχιστον αρκετές εκατοντάδες, πιθανόν περισσότερα από χίλια».
Ένας άλλος ανθρωπολόγος, ο Τζον Χοξ, του πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν, ανέφερε ότι η εξέλιξη έχει επιταχυνθεί κατά 100 φορές. Ο κυριότερος λόγος, σύμφωνα με τον Χοξ είναι η τεράστια αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, που πολλαπλασιάζει τον αριθμό των γονιδίων που διατίθενται για τη δημιουργία νέων ποικιλιών.
Οι αλλαγές είναι τόσο ραγδαίες, επισημαίνει ο Κόχραν, που στο μέλλον θα μπορούμε να εντοπίσουμε εμφανείς γονιδιακές παραλλαγές σε έναν ηλικιωμένο και ένα νεαρό άνθρωπο. «Η ανθρώπινη εξέλιξη δε σταμάτησε όταν εμφανίστηκε ο ανατομικά σύγχρονος άνθρωπος, ή όταν το είδος επεκτάθηκε πέρα από την Αφρική», καταλήγει ο Χάρπεντινγκ. «Στην πραγματικότητα δε σταμάτησε ποτέ».